Łupież łojotokowy

Każde łuszczenie się skóry głowy w nadmiernych ilościach może być nazywane łupieżem. Wyróżniamy łupież zwykły i tłusty. Pacjenci zgłaszający się do dermatologa często określają mianem „łupieżu” objawy łuszczycy (tzw. pseudotinea amiantacea), łojotokowego zapalenia skóry głowy bądź grzybicy.

Jak odróżnić łojotokowe zapalenie skóry głowy od pseudotinea amiantacea i grzybicy?

Pseudotinea amiantace (nazwa ta nie została przetłumaczona na język polski). Przyczyna występowania zmian nie jest znana. Zmiany występują na owłosionej skórze głowy. Przyjmują postać nawarstwionych, białoszarych, grubych łusek. Łuski przylegają do podłoża nie dając żadnych dolegliwości, zaniku ani bliznowacenia skóry, nie powodują odczynu zapalnego, nie powodują też zwiększonego wypadania włosów.

Łuszczyca może dotyczyć jednocześnie kilku okolic ciała. Może zdarzyć się jednak, że objawy łuszczycy umiejscawiają się tylko i wyłącznie na owłosionej skórze głowy. W tym przypadku choroba wykazuje podobieństwo do łupieżu tłustego lub łojotokowego zapalenia skóry w stadium bez wysięku i bez zmian krostkowych. Aby dokładnie rozpoznać schorzenie konieczne jest dokładnie zbadanie pacjenta, w celu odnalezienia choćby pojedynczych zmian na skórze bądź paznokciach. Paznokcie sprawdzamy dlatego, że łuszczyca często jako pierwsze miejsce rozwoju wybiera właśnie płytkę paznokciową. Konieczne jest również przeprowadzenie szczegółowego wywiadu z pacjentem. Rozpoznanie można też oprzeć na wcześniej wykonanym badaniu histopatologicznym.

Grzybica owłosionej skóry głowy może przypominać łupież zwykły bądź tłusty. Do łupieżu zwykłego podobieństwo może wykazywać grzybica strzygąca powierzchowna lub drobnozarodnikowa powierzchowna owłosionej skóry głowy. Łupież tłusty może być podobny do niektórych odmian grzybicy woszczynowej. Najważniejszą różnicą pomiędzy innymi chorobami a grzybicą jest występowanie zmienionych chorobowo włosów. Stają się one szare bądź białawe, w zależności od rodzaju grzybicy mogą być matowe, ułamują się tuż przy skórze lub nieco powyżej. Grzybica praktycznie nigdy nie obejmuje całej skóry głowy, jej ogniska są zwykle odgraniczone i okrągławe.

Dlaczego pojawia się łupież?

Łupież na pozór może pojawiać się bez przyczyny, często jednak spowodowany jest podrażnieniem skóry głowy poprzez stosowane kosmetyki typu: szampony, pianki, żele, lakiery czy farby do włosów. Możliwe jest również podrażnienie poprzez chlorowaną wodę. Zmieniona zapalniem skóra staje się wrażliwsza niż skóra, która jest zdrowa, dlatego zdarza się, że mimo odstawienia produktu który w naszym mniemaniu podrażnia skórę, nie dostrzegamy poprawy. Powstawaniu łupieżu często sprzyja rzadkie mycie głowy. Jeżeli włosy są tłuste, zawierają na swojej powierzchni kurz i brud co wzmaga rozwój bakterii na powierzchni skóry. Niekorzystnie na skórę głowy więc i na szybsze przetłuszczanie się włosów znacząco wpływa dieta. Jeżeli posiłki są ubogie w witaminy czy mikroelementy odbija się to także na wyglądzie skóry głowy. Wszelkiego rodzaju zaburzenia hormonalne, alergie, stres, zmęczenie, a nawet niedokładne płukanie głowy, zanieczyszczenie powietrza i skrajne warunki pogodowe w różnych porach roku, mają duże znaczenie jeżeli chodzi o problem powstawania łupieżu.

Podrażniona skóra głowy może dodatkowo ulec zakażeniu drożdżakowatym grzybem - Pityrosporum ovale. Taka sytuacja jeszcze bardziej nasila stan zapalny. Ich działanie w znaczny sposób zwiększa stan zapalny skóry oraz wykazuje uczucie swędzenia i pieczenia. Niektórzy specjaliści twierdzą, że grzyb ten znajduje się na skórze głowy, tak jak normalnie bytują na niej niektóre bakterie. Dopiero jakiś inny, dodatkowy czynnik drażniący powoduje, że grzyby patogeny stają się dodatkowym chorobotwórczym czynnikiem.

Czym jest łupież łojotokowy?

Łupież łojotokowy zwykle rozwija się z łupieżu zwykłego. W przypadku zwykłego łupieżu mamy do czynienia z drobnymi, suchymi, białymi łuseczkami. Jeżeli dotknął nas łupież łojotokowy na skórze głowy pojawiają się tłuste łuski, w kolorze żółtym, które tworzą strupy. Są znacznie mocniej przytwierdzone do podłoża niż łuski w łupieżu suchym. Następstwem tej dolegliwości jest łysienie łojotokowe, a chorobie może towarzyszyć świąd. Schorzenie najczęściej występuje u mężczyzn po 20 roku życia. Łojotokowe zapalenie skóry głowy na ogół występuje u osób z łojotokiem. Rolę chorobotwórczą może odgrywać grzyb drożdżakowaty - Pityrosporum ovale. Oprócz łojotoku, przerzedzenia włosów i tłustych strupów można również zauważyć towarzyszący rumień skóry, grudki, krostki i objawy wysiękowe. Krostki bywają bolesne. Zmiany pojawiają się w postaci ramienia i złuszczania się skóry czoła, w okolicach za uszami, na karku, na klatce piersiowej w okolicy mostka, na twarzy a nawet w okolicach narządów płciowych i odbytu. Wszystkie te miejsca zwane są okolicami łojotokowymi. Od łupieżu tłustego odróżnia je przedłożony nasilający się stan zapalny.

Jak radzić sobie z łupieżem łojotokowym?

Walkę najlepiej jest podjąć od razu, gdy zaobserwujemy pojawiający się problem. Łupież łojotokowy jest dużo trudniejszy do wyleczenia niż zwykły łupież. Aby leczenie zakończyło się pozytywnym efektem należy określić przyczynę występowania problemu i ją sukcesywnie zwalczać. Konieczne jest potwierdzenie bądź wykluczenie, że łupież wywołała grzybica skóry głowy. Jeżeli mamy takie przypuszczenie leki należy przyjmować doustne. Lekarz dermatolog powinien przepisać także preparaty do użytku zewnętrznego.

Jeżeli dolegliwości nie wywołała grzybica, leczenie może wydawać się łatwiejsze. Na rynku mamy szeroki wybór kosmetyków specjalnie produkowanych dla klientów z tą przypadłością. Najpopularniejszy jest szampon przeciwłupieżowy, który powinien zawierać w swoim składzie siarczek selenu, kwas salicylowy, pirytonian cynku, ketokonazol. Wybór odpowiedniego kosmetyku może zależeć od naszych oczekiwań i gotówki jaką dysponujemy, ale również od zaawansowania problemu z jakim się borykamy. Należy również zwrócić uwagę, na sposób w jaki myjemy włosy. Gorącą wodę do płukania głowy powinniśmy zamienić na letnią. Niedobrze jest również używać suszarki do włosów i długo szczotkować włosy - pobudzamy wtedy gruczoły do zwiększonej produkcji łoju. Jeżeli chodzi o dietę to dobrze na skórę głowy oraz na ogólny stan włosów wpływają produkty takie jak: sery, orzechy, mleko, ryby, jogurt, olej roślinny itd.

Leczenie dolegliwości ma za zadanie zlikwidowanie objawów choroby poprzez dopasowanie środków do mycia głowy, który podtrzymają zadowalający stan skory głowy. Zalecony szampon pacjent powinien stosować do czasu, aż zauważy zadowalające skutki działania.